Rozporządzenie UE w sprawie baterii.

Baterie odgrywają kluczową rolę w procesie dekarbonizacji i przechodzeniu na bezemisyjne środki transportu. Zużyte baterie stanowią również cenne źródło surowców, których odzysk pozwoli zmniejszyć zależność od dostaw z państw trzecich. W obliczu globalnych wyzwań klimatycznych i rosnącej konkurencji gospodarczej nowe przepisy mają za zadanie wspierać europejski przemysł i promować rozwój technologii przyjaznych środowisku.

W ciągu ostatnich dziesięciu lat globalna produkcja baterii litowo-jonowych wzrosła o ponad 500%, głównie dzięki popularności smartfonów i pojazdów elektrycznych.

Kompleksowe podejście do regulacji

Rozporządzenie obejmuje wszystkie rodzaje baterii, w tym baterie przenośne, przemysłowe, akumulatory stosowane w pojazdach elektrycznych, a także baterie wykorzystywane w lekkich środkach transportu, takich jak elektryczne rowery, motorowery i hulajnogi. Zasady zawarte w regulacji zostały opracowane w taki sposób, aby wspierać gospodarkę o obiegu zamkniętym i jednocześnie promować odpowiedzialne wykorzystanie surowców. Nowe przepisy wprowadzają szereg wymogów dotyczących zbiórki, odzysku materiałów oraz rozszerzonej odpowiedzialności producentów.

Każdy elektryczny rower wyposażony w baterię może przejechać około 100 kilometrów na jednym ładowaniu, co jest równoznaczne z ilością energii potrzebną do podgrzania wody na trzy prysznice!

Jednym z kluczowych założeń rozporządzenia jest zwiększenie efektywności zbierania zużytych baterii. Do 2027 roku producenci będą zobowiązani do osiągnięcia 63% wskaźnika zbiórki baterii przenośnych, a do 2030 roku cel ten wzrośnie do 73%. W odniesieniu do lekkich środków transportu wprowadzono osobne cele, zakładające zbiórkę 51% zużytych baterii do końca 2028 roku oraz 61% do 2031 roku. Tego rodzaju działania mają zapewnić maksymalne wykorzystanie surowców zawartych w zużytych bateriach, takich jak lit, kobalt czy nikiel.

Recykling i minimalizacja odpadów

Rozporządzenie wprowadza także ambitne cele w zakresie odzysku materiałów z zużytych baterii, w szczególności litu, który jest kluczowym składnikiem akumulatorów stosowanych w pojazdach elektrycznych. Zgodnie z przepisami do 2027 roku poziom odzysku litu ma wynosić 50%, a do 2031 roku wzrosnąć do 80%. Te wartości mogą zostać zmienione w przyszłości za pomocą aktów delegowanych, w zależności od rozwoju technologii i zmian rynkowych.

Ważnym elementem nowych przepisów jest również określenie minimalnych poziomów zawartości materiałów z recyklingu w nowych bateriach. W przypadku baterii przemysłowych oraz akumulatorów stosowanych w pojazdach i maszynach docelowe wartości wynoszą 16% dla kobaltu, 85% dla ołowiu, a także po 6% dla litu i niklu. Dzięki temu recykling nie tylko ograniczy ilość odpadów, ale również zmniejszy zapotrzebowanie na surowce pierwotne, co jest szczególnie istotne w obliczu rosnącego popytu na baterie w Europie.

Lit zawarty w bateriach recyklingowanych zaledwie w jednym roku w UE mógłby wystarczyć na wyprodukowanie miliona nowych pojazdów elektrycznych.

Zmiany korzystne dla konsumentów

Nowe przepisy wprowadzają także zmiany mające na celu poprawę doświadczeń konsumentów. Do 2027 roku użytkownicy końcowi będą mogli samodzielnie usuwać i wymieniać baterie przenośne wmontowane w urządzenia. Producenci otrzymają wystarczająco dużo czasu na dostosowanie swoich produktów do tego wymogu. Z kolei wymiana baterii w lekkich środkach transportu będzie musiała być przeprowadzana przez niezależne, profesjonalne podmioty. Tego typu regulacje mają na celu wydłużenie cyklu życia urządzeń i baterii, co jest zgodne z ideą zrównoważonego rozwoju.

W Japonii już w latach 90. wprowadzono programy pozwalające użytkownikom zwracać zużyte baterie przenośne do specjalnych pojemników w supermarketach i sklepach elektronicznych.

Sprawiedliwa konkurencja na rynku

Nowe regulacje mają na celu poprawę funkcjonowania rynku wewnętrznego w odniesieniu do baterii, zapewniając bardziej sprawiedliwe warunki konkurencji. Przepisy obejmują kryteria dotyczące wydajności, trwałości i bezpieczeństwa, a także restrykcyjne ograniczenia w odniesieniu do substancji niebezpiecznych, takich jak rtęć, kadm i ołów. Producentów zobowiązano również do dostarczania informacji na temat śladu węglowego baterii, co pozwoli konsumentom dokonywać bardziej świadomych wyborów.

Wprowadzono również obowiązkowe wymogi informacyjne i etykietowania, obejmujące informacje o komponentach baterii oraz zawartości materiałów z recyklingu. Nowością jest tzw. „paszport baterii” oraz kod QR, które ułatwią identyfikację i śledzenie cyklu życia baterii. Aby umożliwić producentom dostosowanie się do tych wymagań, przepisy dotyczące etykietowania wejdą w życie w 2026 roku, a obowiązek stosowania kodu QR w 2027 roku.

Minimalizacja wpływu na środowisko i społeczeństwo

Wprowadzenie nowego rozporządzenia ma na celu nie tylko ochronę środowiska, ale również zmniejszenie negatywnego wpływu produkcji i utylizacji baterii na społeczeństwo. Przepisy nakładają obowiązek należytej staranności na operatorów, którzy będą musieli sprawdzać pochodzenie surowców wykorzystywanych w produkcji baterii. Ten wymóg nie będzie dotyczył małych i średnich przedsiębiorstw, co ma na celu uniknięcie nadmiernych obciążeń administracyjnych dla mniejszych podmiotów.

Większość światowych zasobów litu wydobywa się w tzw. „litym trójkącie”, obejmującym Argentynę, Boliwię i Chile – region, w którym sól jest równie cenna, co metale!

Zgodnie z regulacjami, operatorzy muszą dbać o to, aby surowce były pozyskiwane w sposób odpowiedzialny i z poszanowaniem praw człowieka. Wymóg ten ma na celu zapobieganie negatywnym skutkom społecznym, takim jak eksploatacja pracowników czy niszczenie lokalnych ekosystemów w krajach wydobywających surowce.

Przyszłość europejskiego rynku baterii

Nowe rozporządzenie w sprawie baterii i zużytych baterii jest krokiem milowym w kierunku zrównoważonego rozwoju i gospodarki o obiegu zamkniętym. Dzięki kompleksowemu podejściu do regulacji, obejmującemu produkcję, użytkowanie, zbiórkę i recykling, UE wyznacza globalne standardy w zakresie ekologicznej produkcji baterii. Wprowadzone przepisy mają nie tylko wspierać europejski przemysł, ale również chronić środowisko i promować odpowiedzialne wykorzystanie surowców.

Przyjęte regulacje wpisują się w szeroką strategię transformacji energetycznej i walki z globalnym ociepleniem. Dążenie do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych, zwiększenia efektywności energetycznej oraz rozwijania technologii odnawialnych to priorytety, które definiują przyszłość Unii Europejskiej. Rozporządzenie dotyczące baterii pokazuje, że zrównoważony rozwój i ochrona środowiska mogą iść w parze z postępem technologicznym oraz wzrostem gospodarczym.

Szacuje się, że do 2030 roku Europa będzie potrzebować 15 razy więcej baterii niż obecnie, co oznacza ogromny potencjał wzrostu dla lokalnych producentów i technologii recyklingu.